Zaal: Buenos Aires ’72

Lesson study is in korte tijd opvallend populair geworden. In deze lezing zal ik die populariteit plaatsen in de bredere context van aandacht voor professionalisering van leraren en verbetering van onderwijskwaliteit, en het belang dat daarbij wordt gehecht aan een onderzoeksmatige aanpak.Vervolgens ga ik in de op de vraag waarom nu juist lesson study zo populair is. Ik geef twee antwoorden. Om te beginnen combineert lesson study een aantal cruciale elementen van verschillende ‘trends’: de school als gemeenschap met een gezamenlijke opdracht, co-constructie van kennis, de lerende leraar. Velen vinden er dus iets van hun gading. Maar pas op: het geheel is meer dan de delen.In de tweede plaats ga ik in op de veel gehoorde verklaring dat het succes van lesson study ligt in het bruikbare en praktisch toepasbare karakter ervan. Dat benadrukt lesson study als techniek. Ik denk dat de kracht van lesson study is dat het ook meer is dan dat, namelijk een aanpak met beroepsethische consequenties. Aan handreikingen voor een ethische verhouding tot het beroep hebben leraren mijns inziens een minstens even grote behoefte als aan praktische handreikingen. Daarom eindig ik met een pleidooi voor het expliciteren en uitbouwen van dat aspect.

Monique Volman is hoogleraar onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam. waar ze programmaleider is van het Educational Sciences programma aan het Research Institute of Child Development and Education (CDE). Haar belangrijkste onderzoeksgebieden zijn leeromgevingen voor betekenisvol leren en ongelijkheid en diversiteit in onderwijs. Ze is projectleider van een aantal projecten, gefinancierd door NWO. Ze begeleidt meerdere studies op het gebied van de betekenis van onderzoek, professionele ontwikkeling van leraren en schoolontwikkeling.

Zaal: Persruimte

Altijd al willen weten hoe dat nu gaat, Lesson Study? Wat is er bijzonder aan deze aanpak? Wat gebeurt er precies in de voorbereiding en nabespreking van een ‘onderzoeksles’? Hoeveel tijd kost het? Wat leer je ervan?

Het beste antwoord op deze vragen krijg je door Lesson Study gewoon eens te ervaren. Daarom laten we in twee workshops zien hoe Lesson Study in zijn werk gaat en kunt u zelf deelnemen aan de observatie en nabespreking van een onderzoeksles.

Deze les (een rekenles) s voorbereid door een Lesson Study team van basisschool “De Knotwilg”  in Amsterdam. Na een korte introductie op de les en op Lesson Study, wordt de les daadwerkelijk uitgevoerd met leerlingen van de school. U observeert de leerlingen en  ervaart hoe zij door de les gaan.

Zaal: On Fifth 2

Lesson Study is een professionaliseringsaanpak waarbij teams uiteindelijk zélf hun ontwikkeling in gang zetten en zoeken naar een continue verbetering van de onderwijspraktijk. In sommige landen is het heel gebruikelijk dat teams zonder begeleiding aan de slag gaan, maar meestal wél ondersteund door werkboeken en bijeenkomsten. In Nederland wordt steeds vaker gekozen voor een opgeleide procesbegeleider Lesson Study. Dat kan iemand zijn van buiten de school, maar ook een collega die een scholing heeft gevolgd.

Uit onderzoek blijkt dat de rol van een facilitator (begeleider) een positieve invloed heeft op het team, de kwaliteit van een Lesson Study en de ontwikkeling van een onderzoekende houding. Ook draagt een begeleider bij aan een verdieping van de gesprekken, het zorgen voor een veilige sfeer en de borging van het geleerde.

In de workshop krijgt u inzicht in de kennis die er is over nut en noodzaak van een procesbegeleider Lesson Study en de voordelen die dat oplevert.

U volgt een simulatie waarin u of één van de andere deelnemers de rol van procesbegeleider op zich neemt en sturing geeft aan het team dat een Lesson Study ontwerpt.

Zwanie van Rij, Saskia Tuenter, Rijksuniversiteit Groningen

In this good practice we present the process of training eleven secondary school teachers in the North of the Netherlands to become facilitators of Lesson Study. We share the learnings, insights and materials we developed during this training programme. By doing zo we aim to give colleagues insight in and hands on tools for establishing Lesson Study as a sustainable way to contibute to the professionalization of teachers.

Background
Facilitating Lesson Study seems beneficial to maximize the learning of the participants (Lewis, J.L. 2016). However, supervising a Lesson study team in a Dutch context proofs to be challenging (De Vries, Verhoef & Goei, 2016). Teachers in Western countries mostly work individually in their classrooms and do not often discuss their experiences nor work collaboratively. Therefore, whenever teachers start working with Lesson Study a change in mindset and developing specific skills is often needed. For that reason, in the Netherlands, the consortium Lesson Study NL (https://lessonstudynl.nl/) recommends schools to assign facilitators to supervise Lesson Study teams and developed a Lesson Study facilitators training for this purpose.

Goal of the Lesson Study facilitator training
External Lesson Study facilitators (from the university teacher training institutes) train Lesson Study facilitators how to enhance teacher learning during Lesson Study. By training facilitators working at schools, we support schools to be self-sufficient by creating in-house expertise on facilitation and enable schools to sustain Lesson Study as an organizational routine.

Training
The participants are Dutch teachers (primary, secondary, higher education) who have been actively performing in at least one Lesson Study cycle themselves under supervision of a Lesson Study facilitator.
The learning objectives of this training are gaining knowledge and understanding of the Lesson Study process and its backgrounds, enhancing Lesson Study experience, facilitating skills, and developing team-coaching skills. We highlight theory and practice of Lesson Study and all facets of the five roles of the facilitator (De Vries, Verhoef & Goei, 2016. After three full days of training, participants start supervising a Lesson Study team at their school. During this process, participants meet regularly (at least three times) during four months for intervision meetings. At these meetings, they also acquire hands-on knowledge and skills about supervising a Lesson Study team. At the end of the training, the participants receive a certificate with which Lesson Study NL accredits them.

Catherine van Beuningen, Dubravka Knezic, Hogeschool van Amsterdam

De tweedegraads lerarenopleidingen van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) stellen zich tot doel studenten op te leiden tot reflectieve en innovatieve leraren (Kragten, 2016): professionals die in staat zijn kritisch te reflecteren op hun eigen handelen (vgl. ‘reflective practitioner’, Schn, 1987) en zich te blijven ontwikkelen in hun beroep, zodat ze zich staande kunnen houden in verschillende en veranderende beroepspraktijken. Wanneer relevant baseert de leraar zijn reflectie en innovatie op onderzoek. Reflectieve en innovatieve leraren moeten dan ook beschikken over instrumentele onderzoekende houdingen en vaardigheden (Enthoven & Oostdam, 2014).
Of studenten zich ontwikkeld hebben tot reflectieve en innovatieve professionals, wordt in de tweedegraads opleidingen getoetst op basis van een afstudeeronderzoek; van studenten wordt verwacht dat zij een praktijkgericht onderzoek opzetten en uitvoeren op de stageschool. In deze afstudeeropdracht heeft onderzoek dus geen instrumentele functie, maar is het een doel op zich. Hiermee ontstaat een gebrek aan alignment tussen het doel van de HvA-lerarenopleidingen professionals af te leveren die beschikken over instrumentele onderzoeksvaardigheden en een toetsvorm die van studenten vraagt zich de rol van onderzoeker aan te meten.
Om dit gebrek aan alignment op te heffen, hebben de presentatoren van deze poster in studiejaar 2018-2019 een pilot geïnitieerd binnen vier HvA-lerarenopleidingen, waarin het afstudeeronderzoek wordt vervangen door een lesson-studyopdracht. Studenten voeren in teams van 4-5 docenten-in-opleiding een vakdidactisch georiënteerde lesson study uit en rapporteren individueel over de leeropbrengsten van het traject. De lesson-studyaanpak sluit goed aan bij de door de opleidingen beoogde doelen: reflectie en innovatie staan in de lesson study centraal en worden gevoed door onderzoekende elementen (verkenning van literatuur; verzameling en analyse van data uit bv. observaties en interviews).
Inmiddels zijn de eerste lesson-studytrajecten binnen de pilot afgerond en ervaringen van zowel opleiders als studenten zijn overwegend positief. Beide groepen benoemen belangrijke voordelen van deze afstudeeropdracht ten opzichte van het ‘traditionele’ afstudeeronderzoek, bijvoorbeeld: de opdracht sluit beter aan bij de praktijk(behoeften) van studenten, studenten kunnen makkelijker een koppeling maken tussen theorie en praktijk, ze ervaren een grotere mate van autonomie en vinden de opdracht relevant voor hun verdere professionele ontwikkeling. In deze posterpresentatie lichten we de opzet van de pilot verder toe en presenteren we de bevindingen uit een eerste evaluatieronde. Ook leggen we graag enkele knelpunten voor aan de aanwezige collega’s.

Marianne Espeldoorn-Finke, Expertis Onderwijsadviseurs

Doel
Leraren leren betere lessen te geven door gericht leerlingen te observeren.

Praktijk
Vanuit een onderzoekende houding denken leraren in een Lesson Study team samen na over Wat wil ik weten over het leren van mijn leerlingen en wat kan ik in een volgende les misschien anders of beter doen. Door Lesson Study leren leraren door een andere bril te kijken naar hun eigen lespraktijk. De reacties van de leerlingen tijdens en na de onderzoeksles zijn daarbij van groot belang (Dudley, 2012). Door je te concentreren op een ‘case-pupil’ of ‘voorbeeldleerling’ krijg je als leerkracht meer zicht op de leerbehoeften van de deze leerling. Wat belemmert of stimuleert juist het leren? Ken je je leerlingen wel goed genoeg? Reageren de leerlingen wel zoals je had verwacht? Welke feedback geven leerlingen over de aanpak tijdens de les?
Leerlingen observeren is een bijzondere vorm van waarnemen en een doelgerichte activiteit oftewel een vorm van onderzoek doen (Janson en Memelink, 2005). Het observeren van leerlingen en de discussies over deze observaties dagen leraren uit om de professionele dialoog met elkaar te voeren over het leren van leerlingen. Leerkrachten kijken met ‘verse’ ogen naar leerlingen en scherpen hun didactisch repertoire verder aan. Deze professionele dialoog over het leren van leerlingen is een ervaring die je alle leraren gunt. In deze presentatie delen wij ervaringen en voorbeelden hoe het observeren van leerlingen leerkrachten kan helpen om de lessen beter te maken.

Relevantie
Leraren leren door een andere bril te kijken naar hun eigen lespraktijk om die te kunnen begrijpen en veranderen. Vanuit een onderzoekende houding gaan leraren op zoek naar inzichten die hen kunnen helpen om betere lessen te geven.

Conclusie
Leerlingen doelgericht observeren en interviewen is een middel om leraren kritisch te leren reflecteren. De uitkomsten van de observaties en gesprekken leiden tot verdere professionalisering. Het levert leraren nieuwe inzichten op die effect hebben op hun dagelijks lesgeven.

Discussie
Hoe kunnen we bereiken dat leraren:
observaties van leerlingen benutten om het lesgeven te verbeteren?
hun dagelijkse lespraktijk onderzoeken?
kritisch reflecteren in een professionele dialoog?

Lourens van der Leij, Windesheim Flevoland

Lesson Study op Openbare Daltonschool de Ontdekking in Almere

Rekenen in drie groepen 6 en drie groepen 7

– op een basisschool met bijna 1200 leerlingen
– waar kinderen en teamleden hun talenten kunnen ontwikkelen in de breedste zin van het woord en excelleren binnen de eigen mogelijkheden
– waar teamleden zich samen ontwikkelen door informeel leren

Een leerervaring op verschillende niveaus:

– leerlingen
– team
– school
– bestuur
– lesson study begeleiders
– onderzoekers

Iris Willems, Universiteit Antwerpen

Purpose
This review aims to gather evidence for the effectiveness of LS for teachers’ professional learning (TPL) (Figure 2).

Methodology
A systematic review of relevant papers published between January 2010 and April 2018 was performed. To accomplish the best evidence synthesis, relevant studies were selected based upon well-chosen keywords and inclusion criteria. Afterwards, the quality of the remaining studies was assessed by using a critical appraisal checklist combined with a strength and weakness analysis. Data sources included relevant articles identified through digital searches on ERIC and WoS, as well through snowball sampling and personal contacts. A total of five studies meeting inclusion criteria were retained for this review (Figure 3).

Findings
The five retained studies provide significant evidence for the positive effects of LS in terms of knowledge (Mutch-Jones et al., 2012), skills (Chizhik et al., 2017; Lewis et al., 2017), teaching behaviour (Schipper et al., 2018) and beliefs (Lewis et al., 2015; Schipper et al., 2018) (Table 2).

Conclusions
Addressing the period 2010-2018, the current review is a best evidence synthesis that contributes to the literature by providing a systematic review of studies which all use well-controlled designs to demonstrate the effectiveness of LS for TPL. Valuable new insights into the effects of LS on teachers’ learning process are: to map TPL, LS is usually combined with a conceptual framework; LS can be implemented in all levels of education and is effective both for teachers and teacher candidates (Table 1).

Future directions
We advise future researchers to refine and operationalize the constructs for measuring TPL. Beside this operationalization, LS research must identify circumstances and conditions for collective and individual learning among teachers, teacher candidates and students. Indeed, the current review focuses on how LS affects TPL, while the ultimate aim of LS is to improve student achievements through the effectiveness of professional teacher development.
Despite the many positive classroom experiences and the sufficient evidence of the effectiveness of LS provided worldwide in small qualitative research, there is still a lack of significant evidence.
While acknowledging the complexity and associated challenges of performing well-controlled and well-implemented long-term studies that map the impact of LS on their educational context, we believe that researchers and governments should invest in this kind of long term research.

Steven Mannens, Lesson Study Vlaanderen

Although Lesson Study is a powerful method for teachers’ professionalisation with many effective and sustainable characteristics of professional development (de Vries, Roorda, & van Veen, 2017), in Flanders it’s hard getting teachers involved. For sure the method is rather new in Flemish schools, school advisors of POV (an educational office in Flanders) notice that Flemish teachers are reluctant to participate. Intentions to perform a kind of behavior are playing a central role in the actual behavior (Ajzen, 1991). Thus, intentions to participate in Lesson Study are a major predictor to the actual participation.
Therefor a multimethod research is used to find out which (individual) factors are affecting teachers’ intentions to participate in Lesson Study.
The research took place in a secondary vocational school in Flanders (N = 37).
Research about Lesson Study in Flanders is scarce, insights into (individual) factors affecting teachers’ intentions to participate in Lesson Study could help out school advisors implementing Lesson Study.
First, the results show that the majority (more than 50%) of the respondents are moderately positive about participation in Lesson Study. Teachers who are more autonomous motivated for professional development have a higher intention to participate in Lesson Study. Teachers up to 10 years of experience in education are showing a higher intention. Teachers who previous participated more in professional development show also a higher intention.
Second, the results show that environmental factors affecting teachers’ intentions to participate in Lesson Study are influencing individual factors. All of the respondents say that time is a big issue. Time is not only the duration of Lesson Study cycle. It is also having a lack of time; teachers are feeling a huge working load. They also mentioned teacher collaboration in Flemish schools as a challenge. And they mentioned the absence of a professional culture in the school.
Further research is recommended to find positive answers to the obstructing factors.

Wilma Jongejan, Tirza Bosma en Jeroen Pronk, VU Amsterdam

Lesson Study wordt traditioneel gebruikt om de pedagogische vaardigheden en pedagogische kennis van leraren te verbeteren. In deze studie verschuift de focus naar het interpreteren en ingrijpen in sociale dynamiek, waardoor de toepasbaarheid in educatieve contexten wordt verbreed.

Scholen zijn immers in het voortgezet onderwijs (VO) verplicht de sociale veiligheid in hun klassen te waarborgen en op te treden bij knelpunten in de sociale klassendynamiek (pesten). Leraren zijn echter vaak maar in beperkte mate op de hoogte van deze klassendynamiek en ervaren handelingsverlegenheid. In dit onderzoek staat de vraag centraal of het deelnemen aan Lesson Study (LS) en het gebruik van een diagnostische e-tool voor de pestdynamiek in schoolklassen (PestPlotter) de competentie van leraren versterkt. De verwachting is dat ze beter in staat zullen zijn knelpunten in de sociale dynamiek te signaleren en interventies te ontwerpen.

Leraren die deelnemen aan deze interventie LS (N=20) worden vergeleken met een vergelijkbare controle conditie op de competentie bij het diagnosticeren en ingrijpen in de sociale dynamiek in de klas (leraren), tevens worden veranderingen in het sociale klimaat in de klas (leerlingen) gemeten.

We zullen de eerste resultaten op de conferentie presenteren en de inzet van LS op het thema sociale veiligheid bediscussiëren.

Zaal: Persruimte

Altijd al willen weten hoe dat nu gaat, Lesson Study? Wat is er bijzonder aan deze aanpak? Wat gebeurt er precies in de voorbereiding en nabespreking van een ‘onderzoeksles’? Hoeveel tijd kost het? Wat leer je ervan?

Het beste antwoord op deze vragen krijg je door Lesson Study gewoon eens te ervaren. Daarom laten we in twee workshops zien hoe Lesson Study in zijn werk gaat en kunt u zelf deelnemen aan de observatie en nabespreking van een onderzoeksles.

Deze les (een rekenles) s voorbereid door een Lesson Study team van basisschool “De Knotwilg”  in Amsterdam. Na een korte introductie op de les en op Lesson Study, wordt de les daadwerkelijk uitgevoerd met leerlingen van de school. U observeert de leerlingen en  ervaart hoe zij door de les gaan.